Vårskrinneblom Arabidopsis thaliana (L.) Heynh.

Vårskrinneblom er ein liten, grannvaksen og eittårig plante, ein sjeldan gong opptil 30 cm, og han visnar ned tidleg i sesongen. Grunnblada sit i rosett og er oftast heile og eggforma, grågrøne og med langskafta gaffelhår eller hår med 3 greiner. Stenglane er ugreina eller greina, med små, heile blad med kileforma grunn. Dei er håra nedst med lange, ugreina hår. Blomestanden er ein klase som strekkjer seg noko i fruktstadiet. Kronblada er små, berre 2–4 mm lange, og dei er kvite med gul flekk på kronbladskaftet. Frukta er ei snau, smal langskulpe 0,5–2 cm lang, på sprikjande skaft. Ho er om lag dobbelt så lang som skaftet og har ein kort griffel på 0,2–0,4 mm. Frøa er gulbrune og om lag 0,5 mm breie, og dei sit i éi rekkje i kvart skulperom.

Vårskrinneblom er diploid med grunntal x = 5 og kromosomtal 2n = 10. Teljingar er ikkje utførte på norsk materiale.

Det låge kromosomtalet, noko som skil denne arten frå resten av slekta og frå storparten av andre krossblomar, er ei av årsakene til at han er blitt ein favorittplante hos genetikarane. Talet er òg ei årsak til at Löve (1961) skilde ut svensk skrinneblom frå slekta Arabidopsis, og frå naboslekta Cardaminopsis, som ei særskild slekt: Hylandra. Ulike grunntal var den gongen grunn nok for å skilje mellom slekter; seinare har undersøkingar av molekylære markørar ført til at dette ikkje blir vektlagt like sterkt.

Vårskrinneblom er ein heimleg og vanleg plante på tørr mark, grunnlende og i rasmark og på sandjord i låglandet. Han er lite næringskrevjande og er ikkje knytt til baserik grunn. Han veks òg ofte på vegkantar, langsmed jernbanar og på skrotemark. Arten er utbreidd frå nemoral til mellomboreal sone og som meir tilfeldig opp i lågalpint belte. Han er vidt utbreidd i låglandet og dalføra nordover til Trondheimsfjorden og på kysten til Helgeland. Vidare nordover er det meir spreidde førekomstar til Hadsel (Nordland) og Harstad (Troms). I innlandet er han ofte komen inn langsmed vegar og jernbanar. Han er funnen heilt opp i snaufjellet, til 1150 moh. i Lom (Oppland).

Globalt er arten utbreidd som meir eller mindre heimleg over heile Europa (unnateke Arktis), i Asia aust til midtre Sør-Sibir, og i Afrika sør til sentrale Aust-Afrika. Som framand er han kulturspreidd til Nord-Amerika, delar av Sør-Amerika, Sør-Afrika, Australia og Aust-Asia.

Elven R og Hegre H. Vårskrinneblom Arabidopsis thaliana (L.) Heynh. www.artsdatabanken.no/Pages/345498. Lasta ned <dag.månad.år>.