Orientsennep Sisymbrium orientale L.

Orientsennep er eittårig og med opprette eller oppstigande stenglar opptil 60 cm. Stengelen er snau eller grissent håra med lange, granne og sprikjande hår. Grunnblada og dei nedre stengelblada er pilforma med 3–4 par korte, trekanta flikar og stor, brei endeflik; dei øvre stengelblada har smal endeflik og eit par sideflikar, eller dei er linjeforma. Blomestanden er ein klase der blomar og knoppar sit om lag jamhøgt med toppen av dei unge skulpene. Kronblada er om lag 7–10 mm lange og bleikgule, om lag dobbelt så lange som begerblada. Frukta er ei 4–10 cm lang og trinn langskulpe som sit på eit 4–8 mm langt, sprikjande skaft som er opp mot jamtjukt med skulpa. Skulpa er strihåra og rak med jamne ribber. Griffelen er om lag 1,5 mm lang. Skulpa har éi rekkje frø i kvart skulperom. Frøa er 0,7–1,4 mm lange.

Orientsennep er diploid med grunntal x = 7 og kromosomtal 2n = 14. Teljingar er ikkje utførte på norsk materiale.

Orientsennep er framand og komen inn med ballastjord, men oftare med korn ved møller. Han vart først funnen på ballastplassen i Grønlia i Oslo i 1900. Han veks på ulike typar skrotemark og kan vere bufast nokre stader i nemoral og boreonemoral sone. Han er funnen i Gran (Oppland) og i kyststrøk frå Hvaler og Moss (Østfold) og Oslo til Osterøy (Hordaland), i Jølster (Sogn og Fjordane), Skaun og Trondheim (Sør-Trøndelag), Vefsn (Nordland) og i Kvæfjord (Troms). Vi trur at han har vore bufast fleire stader og kanskje framleis kan vere det nokre få stader i nemoral og boreonemoral sone. Han er funnen over lengre periodar, med første og førebels siste registreringsår, i: Moss 1967 og 1981 (mølle), Oslo 1900–2003 (fleire stader, ballastplassar og møller), Larvik (Vestfold) 1965–2014 (møller), Skien (Telemark) 1906–90 (mølle), Kristiansand (Vest-Agder) 1904–81 (møller), i Rogaland i Stavanger 1967–2002 (møller) og Strand 1927–78 (Tou mølle), i Hordaland i Bergen 1919–69 (mølle og anna) og Vaksdal 1918–66 (mølle), og i Sør-Trøndelag i Skaun 1920–68 (Pienes mølle i Buvika) og Trondheim 1951–76 (mølle og avfallsplass).

Orientsennep er heimleg i Middelhavsområdet og austover i Asia til vestlege Himalaya.

Som ein ser av utbreiinga, kom orientsennep frå først av inn med ballastjord, men sidan kom han om lag berre med korn ved møller og blei litt spreidd ut til avfallsplassar og stader der avfall etter reinsing av kornet blei brukt som hønsefôr (både på Vestlandet og i Trøndelag). Det er tenkjeleg, men ikkje svært sannsynleg, at hyppig innførsel er årsak til at denne eittårige arten har vorte funnen over så lang tid på fleire mølleplassar. Vi trur heller at han har hatt frøformeiring, òg av di han fleire stader er funnen lenge etter at det var slutt på drifta ved møllene (til dømes i Larvik). Han er nok no på veg ut av norsk flora.

I ein revisjon av norsk herbariemateriale, tenkt for Flora Nordica, delte Thomas Karlsson materialet på to underartar: gateorientsennep subsp. subhastatum, som var den minst sjeldsynte, og mølleorientsennep subsp. orientale, som han fann nokre få stader i Sør-Noreg og dessutan i No Vefsn. Vi har ikkje funne kjelder for skiljekarakterar mellom desse to, og difor nemner vi dei berre her i forbifarten. Vi har heller ikkje funne nokon publikasjon av namnekombinasjonen subsp. subhastatum (bygd på Sisymbrium subhastatum Hornem.).

Elven R og Hegre H. Orientsennep Sisymbrium orientale L. www.artsdatabanken.no/Pages/345676. Lasta ned <dag.månad.år>.