Tannrot Cardamine bulbifera (L.) Crantz

Tannrot er ei fleirårig urt med kvit, tjukk (2–5 mm i diameter) og krypande jordstengel med kjøttfulle, tannforma skjelblad og med stengel opptil 60–70 cm. Planten er snau. Alle blada er stengelblad. Dei nedre er finna med 1–3 par store, lansettforma og sagtanna til grunt flika småblad med påsett spiss; dei øvre kan vere enkle. I hjørna av dei øvre stengelblada sit mørkt purpurfarga yngleknoppar, danna av fleire små, kjøttfulle blad. Blomestanden er ein klase som knapt strekkjer seg av di han knapt har noko fruktstadium. Begerblada er tiltrykte, og dei indre er sekkforma ved grunnen. Kronblada er 10–17 mm lange, djupt rosa eller purpur og tre gonger så lange som begerblada, men ofte manglar planten blomar. Frukta er i prinsippet ei langskulpe på 15–35 mm, men anten er ho utan frø eller så blir ho ikkje utvikla. Planten formeirar seg truleg berre med yngleknoppar i Noreg.

Tannrot er dodekaploid med grunntal x = 8 og kromosomtal 2n = 96. Teljingar er ikkje utførte på norsk materiale.

Tannrot er heimleg og hovudsakleg knytt til edellauvskog og rik barskog på god moldjord, i ur og i parkar, dvs. på middels næringsrik og noko basisk grunn. Utbreiinga strekkjer seg frå nemoral til sørboreal sone, med litt førekomst inn i mellomboreal sone, funnen opp til 770 moh. i Seljord (Telemark). Utbreiinga er delt på fleire område, meir eller mindre skilde av område kor arten ikkje er funnen. Arten finst kring sørdelen av Mjøsa frå Eidsvoll og Hurdal (Akershus) nord til Stange (Hedmark) og Østre Toten (Oppland); frå Lunner og Jevnaker (Oppland), Nore og Uvdal (Buskerud) og Tokke (Telemark) sør og vest til Sokndal og Lund (Rogaland); frå Stavanger (Rogaland) nord til Averøy (Møre og Romsdal); og i Trøndelag frå Orkdal (Sør-Trøndelag) til Namsos (Nord-Trøndelag). Det er ein isolert førekomst i Tysfjord (Nordland) som manglar i kartet (truleg på grunn av manglande digitalisering), men som forfattar Elven går god for. Utbreiinga heng saman med nemorale, boreonemorale og sørboreale område med edellauvskog. Det er påfallande kor mykje tettare den kjente utbreiinga er i dag (Artskart, lasta ned 11/12/2022) samanlikna med Fægri (1960), særleg vest- og nordpå.

Den globale utbreiinga omfattar tempererte delar av Europa (ikkje lengst i nord og om lag ikkje Middelhavsområdet) og austover til Sørvest-Russland, Kaukasus og Iran.

Tannrot er den einaste norske Cardamine-arten som tidlegare høyrde til slekta Dentaria L. som Dentaria bulbifera L. Dentaria omfatta fleirårige artar med krypande jordstenglar med tannforma skjelblad. I Europa er det åtte artar av denne gruppa (sjå Jones mfl. 1993), særleg i noko høgtliggjande strøk i Mellom-Europa, men berre tannrot når nordover til Noreg.

Tannrot er einaste norske krossblome med yngleknoppar og krypande jordstengel med tannforma skjelblad. Det er inga mogelegheit for forveksling.

Elven R og Hegre H. Tannrot Cardamine bulbifera (L.) Crantz. www.artsdatabanken.no/Pages/345543. Lasta ned <dag.månad.år>.